Anadolu adının kökeni 

Grek dilinde “güneşin doğduğu yer” anlamına gelen “Themata Anatolika” diye adlandırılan, adını da bu tanımlamadan alan Anadolu’da, geçmiş tarihte en uzun egemenlik süren (yaklaşık 900 yıl) bir imparatorluk olan Bizans, M. S. 395’te Büyük Roma İmparatorluğu’nun “Doğu” ve “Batı” diye ikiye ayrılmasıyla kurulmuştu. 

Osmanlılardan önce, tarihin yeryüzünde gördüğü en geniş topraklara yayılmış olan Roma İmparatorluğu, en görkemli devrinde, bu ayrılığı bir anlamda egemenliği altındaki toprakları daha kolay yönetebilmek için bir “zorunluluk” sonucu gerçekleştirmişti.  Bu tarihten sonra da, imparatorluğun “Batı” bölümü Batı Roma İmparatorluğu adıyla bulunduğu bölgede egemenliğini sürdürürken, “Doğu” bölümü de ilk zamanlarda Doğu Roma İmparatorluğu adını almıştı. Daha sonra ise, Doğu Roma İmparatorluğu “Bizans” adını aldı. Bir anlamda, Roma İmparatorluğu’nun doğudaki topraklarını korumak zorunluluğundan doğan bir devlet olan Bizans, adını  da Bizantion (İstanbul) kentinden almıştır.   

Batı Roma İmparatorluğu’na göre Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu’nun daha uzun ömürlü olmasının nedeni; “mutlakiyet”le yönetilmesine de dayandırılmaktadır. Yerleşmiş bir bürokrasi, güçlü bir ordu ve güvenli bir siyasetin de yardımıyla Bizans, Latin dünyası ile yunan dünyasının birbirinden farklı siyasi birliğini de sürdürebilmeyi başarabilmişti...

Bizans, doğu topraklarını ayrı idarelere böldüğünde, kendi merkezine göre doğuda kalan toprakları da “güneşin doğduğu taraf” anlamına gelen “Themata Anatolika” diye adlandırmıştı. “Anadolu” adının kaynağı, kökeni ve anlamı da bu oldu. Pek çok Avrupa ülkesi halkınca da daha öncesinden “Küçük Asya” diye bilinir ve adlandırılırdı...

Avrupalıların Anadolu’ya “Türkiya” demesi ise, 12. Yüzyılda, Alman İmparatoru Barbarossa’nın Haçlı Seferi’ne rastlar. Haçlılar, Anadolu’yu hala bir “Roma ülkesi” olarak görürken, Türkmenlere rastladıkları bölgelere ise “Türkiya” (yani Türklerin bölgesi) adını verir. Bu deyimle tüm Anadolu değil, yalnızca göçebe Türkmenlerin yaşadıkları bölge tanımlanır.

Osmanlılar, Anadolu için “Türk” ya da “Türkiya” deyimlerini kullanmazlar. Nedeni ise; Bizans’ın gerçek kökeninin Roma İmparatorluğu olması ve Doğu Roma İmparatorluğu’nu temsil etmesi. Selçuklu ve Osmanlılar için, Anadolu’nun hep “Rum”, yani “Roma ülkesi” ya da “Roma diyarı” diye tanımlanmasına neden oldu. “Bizans” adını pek kullanmayan Selçuklular ve Osmanlılar, imparatorluğun Balkan eyaletine de “Roma’ya ait” anlamında “Rumeli”, yani “Roma diyarı” demişlerdir.



Bizans döneminde yapılan bugünkü İstanbul surları