Nazım Hikmet 100 yaşında!

Bugün (15 Ocak) Nazım Hikmet’in doğum günü. Ve O, yaşamaya devam ediyor hala. Bugün 100 yaşında.

Geçen haftadan itibaren de Londra’da, Paris, New York, Berlin gibi büyük kültür merkezleri ve metropollerde dünyada Nazım’la ilgili çeşitli etkinlikler yapılırken, İstanbul, Ankara ve İzmir ile Antalya’da da büyük şairimiz için anma etkinlikleri ve festivaller başladı. 

Böylece, yine Batının zorlamasıyla da olsa, Türkiye bir tabuyu daha yıkmış olacak. (Umarım.) Evrenselliği yakalayabilme, bu kısır döngüden kurtulabilme adına sevindirici.

Bu memlekette insanlar ve sanatseverler, devletin Nazım Hikmet düşmanlığı yüzünden az çekmedi çünkü.  Bu konuda öyle çok ve ilginç örnekler var ki. Örneğin; ünlü yazar ve şair Attila İlhan, lise öğrencisiyken Nazım Hikmet şiirleri okudu diye mahkemeye verilir ve hapis cezasına çarptırılır. Sonrasında, hapislikten kurtulmak için avukatının bulduğu bir çözüm (?) diye akıl hastanesinde bir süre yatmak zorunda kalır.

Benim liseli yıllarımda da bir çok arkadaşım okula Nazım Hikmet’in kitabını getirdiği ya da defterine şiirini yazdı diye okuldan uzaklaştırmalara kadar çeşitli disiplin cezasına çarptırılmışlardı. Evinde Nazım Hikmet kitabı bulundu diye cezaevine düşenler bile oldu. Üniversiteli yıllarımda da, Nazım Hikmet kitabı okuyanlara saldırıyorlardı. Hele cebinde veya elinde Cumhuriyet Gazetesi taşıyanların yediği dayakların, uğradığı saldırıların haddi hesabı yok.

Bir başka şairimiz Orhan Veli, bu "Nazım ayıbı" yüzünden devlete şöyle çatmıştır: “İnsanları düşüncelerinden ayırma isteği neden? İnsan düşünceleri ile bir bütündür. İnsan, insanlar arasında yaşadıkça, düşüncelerinden ötürü mahkûm edilemez…”

Pek çok değer gibi , bu kavramları da kendi çıkarlarına göre, işine geldiği gibi yorumlayıp alt üst eden kimi siyasi zihniyetler, yoksuzlukların, halkı ve devleti soymanın ayyuka çıktığı, halkın perişan edilerek sefalete mahkum edildiği, bankaların hortumlanıp, devlet kurumlarının yandaşlara peşkeş çekildiği , kısacası ülkenin tarihinin en ağır ve derin krizini yaşamakta olduğu bugünkü ortamda, işte bu tartışmaların yapılması ve doğru yanıtın aranması çok önemli. İşte konumuz: "Vatanseverlik nedir, vatan hainliği nedir?"

Türkiye, bugün içinde bulunduğu bu krizin nedenlerini biraz da 50 yıldır bu ülkeyi yöneten bu zihniyette aramalıdır. 50 yıldır hep aynı zihniyet iktidardadır bu ülkede. Aynı zihniyet farklı parti isimleri ve şemsiyeleri altında hep tekrar tekrar iktidara çıkıyor.  Hem de düşünceye ve düşünen insana hep acı çektire çektire...

UNESCO, Türkiye’ye bir ayıbıyla yüzleşebilme anlamında fırsat tanırcasına bir iyilikte bulundu kanımca. İş şimdi Meclis’teki vekillerimizde! Akademik düzeyde, siyasi düzeyde, kültürel, sanatsal, sosyal ve toplumsal düzeyde, “vatanseverlik” ve “vatan hainliği” kavramlarından ne anlaşılması gerektiği de yeniden tartışmaya açılabilir.  Nazım Hikmet’in ünlü şiirini bir örnek diye aşağıda sunuyorum.

Türkçenin en güzel sözcüklerini şiirinde olduğundan daha da güzel şekilde kullanan bir büyük şairdir Nazım Hikmet. Buna rağmen bir şiirinde de şöyle der: “En güzel söz henüz söylenmeyendir.”

Burada sözü kendisine bırakıyorum, bakalım niçin vatan hainliği ile suçlanıyor (?)